W USG jąder wykonywanym u dzieci stwierdzane są mikrozwapnienia. Są to złogi hydroksyapatytu w kanalikach nasiennych. Dają one hyperechogenne echa w USG, obraz gwiazdek w miąższu jąder. W zależności od liczby zwapnień w polu widzenia mamy 3 stopnie mikrolitiazy.
1. ograniczona mikrolitiaza (ang. limitted TML): mniej niż 5 mikrozwapnień w polu widzenia
2. klasyczna mikrolitiaza (ang. classic TML): 5 lub więcej mikrozwapnień w polu widzenia
3. rozsiana mikrolitiaza (ang. diffuse TML): bardzo liczne mikrozwapnienia w polu widzenia z obrazem przypominającą „burzę śnieżną”. European Society of Urogenital Radiology (ESUR)
Konieczna jest wizyta u lekarza urologa dziecięcego. Obecność mikrozwapnień nie jest groźna. Najczęściej rozpoznawana jest przypadkowo w USG. Pamiętać jednak należy, że obecność mikrozwapnień skupionych w jednym regionie jądra wiąże się z większym ryzykiem obecności nowotworu. Mniej niepokojące pod względem onkologicznym są mikrozwapnienia rozsiane równomiernie w polu widzenia. Precyzyjny wywiad jest ważny ponieważ u dzieci często obserwuje się mikrozwapnienia po operacjach jąder szczególnie po wodniakach jądra lub wnętrostwie, a także urazach i zapaleniach. Częstość mikrozwapnień w jądrach u dzieci i młodzieży określana jest na od 2,4 do 3,8%.
U dzieci zalecamy USG jader i badanie co 6 miesięcy jeśli stwierdzono mikrozwapnienia w jądrze.
Istnieją też czynniki ryzyka, które dodatkowo wskazują na potrzebę kontroli. Są to:
• stan po operacji jądra – jego sprowadzeniu czyli orchidopexii
• brak, zanik, atrofia jądra
• asymetria wielkości jąder
• nowotwór zarodkowy jądra w rodzinie
• guz zarodkowy w jadrze przeciwnym
• zespół Klinefeltera
• zespół McCune-Albrighta
• zespół Downa i inne zaburzenia genetyczne
W 2017 roku Trout AT i wsp. opublikowali wieloośrodkową pracę, w której stwierdzono wyższe ryzyko wystąpienia nowotworu jądra u chłopców z mikrolitiazą jąder. Autorzy badania wykazali, że nowotwór jądra stwierdzono u 2,8% pacjentów z mikrolitiazą jąder i jedynie u 0,12% chłopców bez cech mikrolitiazy jąder.
Badanie pacjenta przez lekarza specjaliste jest konieczne. W razie wątpliwości dodatkowe badania tzw. markery nowotworowe czyli alfa-fetoproteina i beta HCG pobierane z krwi. European Society of Paediatric Radiology (ESPR) zaleca wykonywanie corocznych, kontrolnych badań usg jąder u wszystkich chłopców z mikrolitiazą jąder, a szczególnie u pacjentów z współistniejącymi dodatkowymi czynnikami ryzyka.
