Uraz jest to uszkodzenie struktury narządu lub tkanki z jego destrukcją w wyniku zewnętrznych czynników. U dzieci uszkodzenie nerki w wyniku urazu jest częstsze niż u dorosłych. Wynika to z tego, że u dzieci są bardziej elastyczne żebra, słabsza muskulatura brzucha, bardziej skąpa torebka tłuszczowa, nerki są proporcjonalnie większe i położone niżej. W wielu przypadkach diagnostyka po urazie wykrywa wady nerki wcześniej niewykryte. Dopiero po urazie okazuje się, że np. nerka jest wodonerczowo zmieniona z powodu wady wrodzonej. Wyjątkowym urazem nerek u noworodków są urazy okołoporodowe. Powstają one w wyniku tzw. porodów spontanicznych szybkich (uliczny), po działaniach medycznych, manewrach ręcznych lub na podłożu zmian patologicznych nerek.
Sam mechanizm uszkodzenia nerki może być różny. Może to być nagłe wyhamowanie z przemieszczeniem nerki, a w konsekwencji rozciągnięcie naczyń i rozerwanie śródbłonka tętnic, co prowadzi do rozwarstwienie ściany naczynia i powstania skrzepu przyściennego. W innym mechanizmie dochodzi do zgniecenia, przygniecenia nerki do kręgosłupa lub żeber. Istnieją również bardzo specyficzne przyczyny uszkodzenia nerki i moczowodu powstające wyłącznie u dzieci. Do takich należy oderwanie moczowodu od nerki w wyniku naciągnięcia moczowodu na wyrostkach poprzecznych kręgów i rozerwanie połączenia miedniczkowo-moczowodowego. Ten rodzaj urazu nie występuje u dorosłych.
Tomografia komputerowa , widoczny podtorebkowy moczokrwiak wokół nerki lewej.
W większości krajów używa się skali międzynarodowej urazów nerek Amerykańskiego Towarzystwa urazowego (AAST Kidney injury scale), która dzieli urazy na pięć stopni w zależności od rozległości urazu. Na podstawie tej skali planowane jest leczenie. Niekiedy konieczne jest zobrazowanie naczyń nerkowych, ocenienie zakresu niedokrwienia nerki i wówczas wykonuje się badania z kontrastem tj Angiografia lub AngioCT.
Angiografia , pokazana strzałką amputacja tętnicy nerkowej po urazie .
Należy niezwłocznie po urazie okolicy brzucha, okolicy lędźwiowej udać się do lekarza , lub na SOR lub wezwać karetkę Pogotowia Ratunkowego. Urazy są groźne i czasami ich rozległość i zagrożenia z czasem narastają i postępują. Po wstępnej diagnostyce pacjent powinien być przyjęty do szpitala. Ogólne zalecenia i algorytmy postepowania nastawione są na leczenie zachowawcze czyli niezabiegowe. Bezwzględne leżenie, stały monitoring parametrów, częste badania morfologii krwi i powtarzane badania obrazowe takie jak USG w wielu przypadkach są wystarczające. Techniki diagnostyczne, zwłaszcza tomografia komputerowa z kontrastem pozwala wcześnie precyzyjnie diagnozować i określić stopień urazu. Z powodu rozległości urazu i dodatkowych objawów np. nadciśnienia niekiedy konieczne jest leczenie operacyjne. Klasyczne metody operacyjne są preferowane, ale nowe techniki w tym laparoskopia są również przydatne w diagnostyce jak i leczeniu urazów nerek. Zastosowanie nowych urządzeń, specjalnych narzędzi operacyjnych takich jak nóż harmoniczny, nóż utradźwiękowy znacznie usprawnia operacje, znacząco zmniejsza krwawienie i czas operacji, a także pozwala na resekcje uszkodzonego bieguna nerki i zabiegi nerkooszczędzające. Dlatego można ochronić pozostałą zdrową część nerki. W innym przypadku jeśli uszkodzenie nerki jest zbyt duże konieczne jest usuniecie całej nerki czyli nefrektomia.
Uraz nerki z oderwaniem bieguna , stan po zeszyciu nerki i uszczelnieniu tłuszczem. (zdjęcie śródoperacyjne)
